Cuba open voor toeristen per 15 november 2021

Sí, Cuba gaat weer open!

Deze week bracht de Cubaanse overheid het goede nieuws naar buiten dat vanaf 15 november Cuba weer open is voor toerisme. Yes, eindelijk! Na maanden van sluiting, opgeschorte internationale vluchten, verplichte staatsquarantaine en strenge inreismaatregelen gaan de deuren nu weer open. In dit blog geef ik je graag een overzicht van het laatste nieuws omtrent COVID-19 in Cuba en de regels die vanaf 15 november 2021 zullen gelden voor een reis naar Cuba.

Laatste update: 12 januari 2021

Versoepelingen in november 2021

De tien internationale luchthavens op Cuba zijn vanaf 15 november 2021 weer volledig open. Vanaf dan hoeven internationale reizigers bij aankomst in Cuba niet meer verplicht in staatsquarantaine, en vanaf 15 november hoeft er bij aankomst in Cuba ook geen verplichte PCR-test meer afgenomen te worden.

De Cubaanse overheid verwacht vanaf 15 november tot het einde van het jaar nog 100.000 toeristen te mogen verwelkomen. Ter vergelijking: in 2019 brachten zo’n 5 miljoen toeristen een bezoek aan Cuba, het merendeel in all inclusive strandresorts. Dat zijn natuurlijk totaal andere aantallen dan de 100.000 reizigers die dit jaar nog verwacht worden, maar elke toerist is van groot belang en heel erg welkom in Cuba, om de economie langzaam weer op gang te brengen. Interessant feitje: in 2022 verwacht de Cubaanse overheid in totaal 2 miljoen toeristen. Dat zijn er nog steeds een stuk minder dan in 2019. Wil je Cuba dus zien en meemaken zonder de hordes toeristen van de afgelopen jaren? Dan is 2022 een perfect jaar om te gaan!

Lees ook: Cuba in twee weken: welke route raad ik aan?

Geschat wordt dat 90% van de Cubaanse bevolking op 15 november is gevaccineerd tegen het coronavirus, en daarmee wordt het verantwoord bevonden om de grenzen weer te openen zonder al te veel restricties. Daarbij behoren de werknemers in de toeristische sector tot de eerste groep die in Cuba werd gevaccineerd, en zij krijgen voor 15 november nog een vaccinbooster aangeboden. Dit is dus hopelijk echt het startsein om weer mooie reizen naar Cuba te kunnen maken. 

Toerisme in Cuba

Het toeristenseizoen begint in Cuba normaal gesproken in november, nadat het orkaanseizoen in oktober ten einde is gekomen. De Cubaanse overheid wil daarom heel graag in november dit jaar de grenzen van Cuba weer open doen, zodat toeristen kunnen worden toegelaten. Het toerisme brengt hoognodige inkomsten in Cuba, zowel voor de overheid als voor vele particuliere Cubanen die hun geld verdienen in het toerisme.

Lees ook: Wat is de beste reistijd voor een reis naar Cuba?   

De Cubaanse overheid is eigenaar van een boel toeristische voorzieningen, zoals hotelketens, strandresorts, autoverhuurmaatschappijen, luchtvaartmaatschappijen en staatsgerunde restaurants. Met het geld dat hierdoor binnenkomt kan de overheid importen bekostigen van levensmiddelen, huishoudelijke artikelen, bouwmaterialen, oftewel een boel essentiële goederen die in Cuba niet, of niet voldoende, worden geproduceerd. Zonder toerisme is er geen staatsinkomen en dus zijn de schappen in Cuba nog leger dan normaal.

En wat betreft de particuliere toeristische sector, dan moet je denken aan eigenaren van casas particulares en paladares (privégerunde restaurants), taxichauffeurs, gidsen, obers, parkeerwachten, kamermeisjes, huishoudelijke hulpen, etc. Eigenlijk is in elke Cubaanse familie wel iemand werkzaam in het toerisme, die zorgt voor broodnodig aanvullend inkomen voor de hele familie. Een dokter in een staatsziekenhuis verdient in Cuba omgerekend ongeveer 40 tot 50 euro per maand; een eigenaar van een casa particular kan wel 20x (!) zo veel verdienen maandelijks. De Cubanen staan daarom werkelijk te springen om toeristen, ook al is de sociaal-economische situatie in het land nog niet optimaal (daarover later in dit blog meer info).   

Situatie voor reizen naar Cuba tot 15 november 2021

Misschien nog goed om even kort de situatie te schetsen die nu op dit moment geldt in Cuba. Als je nu, vóór 15 november 2021, naar Cuba reist ben je verplicht om bij aankomst in quarantaine te gaan in een staatshotel. Deze regel is ingesteld op 6 februari 2021 en het betekent dat elke reiziger die Cuba binnengaat voor een periode van vijf nachten en zes dagen in een van de zogenoemde ‘quarantainehotels’ van de overheid moet verblijven. Er wordt momenteel op de luchthaven van Havana bij elke reiziger een PCR-test afgenomen en in het quarantainehotel krijg je op de vijfde dag weer een tweede test. Pas als die ook negatief is, ben je vrij om het hotel uit te gaan en te gaan reizen. Maar dit gaat dus gelukkig binnenkort veranderen.

Reis naar Cuba ná 15 november 2021

Wie vanaf 15 november landt in Cuba moet op de luchthaven van aankomst (of soms al bij het aan boord gaan van het vliegtuig in het land van vertrek) een officieel bewijs van volledige vaccinatie laten zien. Ook moet je als aanvullende maatregel sinds 5 januari 2022 een negatieve uitslag van een PCR-test laten zien die niet ouder is dan 72 uur. Kinderen onder de 12 jaar hoeven voor een reis naar Cuba geen vaccinatiebewijs of PCR-test laten zien bij aankomst. 

Let op: als je gevaccineerd bent is je Nederlandse CoronaCheckApp met het groene vinkje niet bruikbaar voor een reis naar Cuba. Deze app met QR-code is namelijk alleen geldig binnen de EU. Voor een reis naar Cuba moet je je testbewijs uitprinten en op papier meenemen. Je kunt je testbewijs downloaden en printen via de website CoronaCheck.nl.

Bij aankomst in Cuba

Iedereen die in Cuba aankomt moet ook een ‘Declaración de Sanidad del Viajero’ invullen. Voorheen werd dit formulier in het vliegtuig uitgedeeld, maar sinds 1 januari 2022 kan dit formulier alleen nog maar online worden ingevuld, waarna je een QR-code krijgt. Via de website D’Viajeros van de Cubaanse overheid kan je het formulier digitaal invullen.

Overigens heb je voor een reis naar Cuba ook een visum (ook wel toeristenkaart genoemd) nodig. Dit was voor COVID-19 ook al het geval. In dit blog lees je er alles over! Je moet deze namelijk al voordat je op reis gaat in Nederland regelen.

Lees ook: Visum Cuba of toeristenkaart Cuba regelen? Dit is wat je moet weten!

Op de luchthavens in Cuba wordt de gezondheid van gearriveerde reizigers in de gaten gehouden en het kan zijn dat er steekproefsgewijs gecontroleerd wordt op temperatuur of nog een PCR-test wordt afgenomen. 

Aan eigenaren van casas particulares wordt gevraagd om melding te maken bij de overheid als een van hun gasten symptomen vertoond van corona. Er zal dan iemand langskomen van de gezondheidsdienst die een test zal uitvoeren. 

Verplichte mondkapjes in Cuba

In het vliegtuig en op de luchthavens in Cuba moet je vooralsnog verplicht een mondkapje dragen. Dit geldt in de rest van het land ook voor alle afgesloten ruimtes en op plekken waar veel mensen samenkomen. Veel Cubanen zijn behoorlijk trouw aan hun mondkapje, maar feit is wel dat ze nauwelijks worden gewassen (ze zijn vrijwel altijd van stof, er zijn niet veel wegwerpexemplaren) en vaak bungelen ze onderaan de kin. Tja. Ik raad je aan je eigen mondkapjes mee te nemen, en ook een extra voorraadje want de hygiënische wegwerpexemplaren zijn in Cuba moeilijk verkrijgbaar.

Regels bij terugkeer naar Nederland

Cuba is op dit moment nog oranjegekleurd op de internationale landkaart die de Nederlandse overheid hanteert, wat inhoudt dat er geldende inreismaatregelen zijn als je na een reis naar Cuba terugkeert naar Nederland. Je moet met ingang van 22 december 2021 tijdens de terugvlucht bij je hebben:

• negatieve uitslag van PCR-test (maximaal 48 uur oud voor vertrek naar Nederland) of een negatieve sneltest/antigeentest (maximaal 24 uur oud voor vertrek)
• ingevulde gezondheidsverklaring

Als je vanuit Cuba naar Nederland reist moet je je dus in Cuba voor vertrek laten testen (ook als je gevaccineerd bent). Je moet een PCR-test overleggen van maximaal 48 uur oud voor vertrek naar Nederland. Dit geldt voor iedereen van 12 jaar of ouder. Een antigeentest van maximaal 24 uur oud mag ook. Deze laatste kun je regelen in de internationale terminal van de luchthaven van Havana, maar het is wel risicovol om hier volledig op te rekenen. Het is verstandiger om een PCR-test te doen een dag vantevoren met iets meer zekerheid dat je aan de juiste voorwaarden voldoet om te kunnen reizen.

In Cuba is het regelen van een PCR-test niet op elke hoek van de straat mogelijk, zoals in sommige andere landen tegenwoordig wel het geval is. Je vindt hier een lijst van locaties waar je een PCR-test kunt doen voor je terugreis: PCR-locaties in Cuba.

TIP: als je je reis eindigt in Varadero kan je in de meeste resorts ook een PCR-test regelen via de receptie van je hotel! Dat is een goede reden om een fijn hotel aan het einde van je reis te plannen, want dat maakt het regelen van de test een stuk minder gedoe – en natuurlijk is het ook gewoon heel lekker om de laatste dagen te genieten van een resort met zwemad en hotelbuffet. Niet echt Cuba, maar wel heel fijn – vinden wij!

Quarantaine na je reis?

Op dit moment is Cuba geen zeerhoogrisicogebeid, wat betekent dat je bij thuiskomst in Nederland niet in (thuis)quarantaine hoeft te gaan. Mocht dit veranderen, dan kan dit advies aangepast worden. Je vindt het meest actuele advies op de website Reizentijdenscorona.nl van MinBuZa.

Let op: in Cuba kan het een uitdaging zijn om een printer te vinden, dus zorg dat je alle benodigde formulieren al in Nederland hebt uitgeprint. Waargebeurd verhaal: ik ben in Viñales ooit een uur op zoek geweest naar een plek om te printen en kwam toen terecht bij een ondernemend individu die in het overdekte portaal van zijn huis een laptop en printer had neergezet, bij wijze van ‘copyshop’. Heel inventief, maar wel wat onhandig voor de gemiddelde reiziger om te vinden. Beter even voor je reis alle papieren alvast uitprinten dus.

Situatie COVID-19 in Cuba

Laat ik ook nog even inzoomen op de coronacijfers. Sinds half september zijn de aantallen besmettingen in Cuba eindelijk weer aan het dalen. De situatie deze zomer was heel zorgwekkend, waarbij het virus zich snel verspreidde en het overheidssysteem van zorg en voedselvoorziening enorm onder druk stond. Nu de vaccinatiegraad echter stijgt, dalen de aantallen snel en worden er steeds meer restricties opgeheven.

Hieronder zie je enkele tabellen over de aantallen coronabesmettingen en -doden in Cuba:

Bron: COVID-19 Data Repository, ontwikkeld door het Johns Hopkins University Center for Systems Science and Engineering (JHU CSSE). Link: https://github.com/CSSEGISandData/COVID-19

Steeds meer provincies laten restricties varen

Enkele maanden geleden was de situatie in Havana heel nijpend, met grote schaarste in eten, medicijnen en dagelijkse huishoudelijke spullen. Vandaag de dag zijn de aantallen besmettingen echter nog maar 20% van wat het enkele maanden geleden was, en in Havana is ondertussen 80% van de volwassenen ingeënt. Sinds 20 oktober zijn in Havana de meeste restricties opgeheven en is het openbaar vervoer in de stad weer functioneel, zijn de winkels en theaters geopend en mag je ook weer naar het strand en het zwembad. Sinds 29 september zijn alle restaurants weer open, hoewel in sommige gevallen nu nog met een maximum van 50% van hun capaciteit en afstand tussen de tafeltjes.

Steeds meer provincies gaven deze week aan dat de restricties per direct worden opgeheven. Naast Havana was dit bijvoorbeeld ook het geval voor Santiago de Cuba en Matanzas, twee provincies die eerder ook hoge aantallen van besmettingen hadden.

Er is aangekondigd dat vanaf 1 november het interprovinciale transport in Cuba weer opgestart zal worden en er geen reistoestemming van de overheid meer nodig is. Ook de trein naar Santiago de Cuba en de catamaran naar Isla de Juventud worden weer operationeel, hoewel de frequentie nog wat minder zal zijn dan voorheen. Wanneer de bussen van Viazul weer gaan rijden – dit zijn de bussen waarmee internationale reizigers over het eiland kunnen reizen – is nog niet bekend, maar ik verwacht dat hier ook binnenkort informatie over komt.

Lees ook: Reizen door Cuba: per openbaar vervoer of per huurauto?

Vaccinatiecampagne en hygiënemaatregelen in Cuba

Cuba is bezig met een flinke vaccinatiecampagne om alle Cubanen te voorzien van twee of drie doses vaccin. Het land heeft zelf twee vaccins ontwikkeld waarmee het nu inent: Soberana en Abdala. Naar verwachting is binnenkort ongeveer 90% van alle inwoners ingeënt, inclusief kinderen vanaf twee jaar. Cuba is het eerste land ter wereld dat zulke jonge kinderen een coronavaccin geeft. 

Bron: Our World in Data, https://ourworldindata.org/covid-vaccinations?country=OWID_WRL

Het is belangrijk om te weten dat de medische voorzieningen in Cuba niet zo modern zijn als in Nederland, en door de coronasituatie staan ze ook nog steeds onder druk. Je wil dus liefst echt voorkomen dat je medische zorg nodig hebt als je in Cuba reist. Houd je daarom aan de geldende hygiënische coronamaatregelen, zoals die ook gelden in Nederland: was je handen regelmatig, gebruik papieren zakdoekjes en geef mensen geen hand. Neem voldoende paracetamol mee, want dat is in Cuba heel schaars. En zorg zelf ook voor voldoende mondkapjes, zakdoekjes, handzeep en handgel, want ook die zaken zijn moeilijk te verkrijgen.

De sociaal-economische situatie in Cuba

Zoals gezegd was de situatie in Cuba deze zomer heel nijpend, met grote tekorten op het gebied van voedsel, medicijnen en alledaagse spullen. Er werd gesproken over de ergste economische crisis sinds de jaren ’90 in Cuba. Er gingen video’s het internet over van lange rijen voor de bodega’s (staatswinkels) in Cuba en er kwam o.a. een mondiale campagne op gang om injectienaalden naar Cuba te sturen vanwege een tekort in de ziekenhuizen. Gelukkig is de dagelijkse realiteit de laatste weken verbeterd. Er zijn internationale hulptransporten op gang gekomen, bijvoorbeeld boten en vliegtuigen vol levensmiddelen en medicijnen vanuit landen als Mexico, China en Rusland. Dit bracht verlichting deze zomer, hoewel het natuurlijk geen structurele verbetering inhoudt.

Enkele andere maatregelen hebben er ook toe bijgedragen dat de sociaal-economische situatie op Cuba nu wat verbeterd is. Zo heeft de Cubaanse overheid meer levensmiddelen beschikbaar gesteld in de bodega’s en zijn de invoerregels van eten en medicijnen via de luchthavens verruimd, waardoor reizende Cubanen nu meer goederen kunnen meenemen voor hun familieleden. En sinds september is het toegestaan om een kleine onderneming te starten – iets wat tot deze tijd onmogelijk was in Cuba, en dit zorgt voor wat meer handelsmogelijkheden.

Hoe gaat het nu in Cuba?

Het is complex om in enkele paragrafen uit te leggen hoe het er nu precies aan toe gaat in Cuba, en wat het welzijnsniveau van de Cubanen op dit moment is. Wel is duidelijk dat er eindelijk weer een stijgende lijn in zit, na hele pittige maanden de afgelopen tijd. Waar de lokale Cubanen vooral naar snakken, is geld dat weer binnenkomt. En daarvoor is het toerisme cruciaal! De Cubaanse overheid heeft het toerisme hard nodig om weer importen van goederen te kunnen bekostigen, en de lokale bevolking die vrijwel allemaal linksom of rechtsom wel wat geld verdient aan het toerisme, heeft het nodig om weer extra aanvullende inkomsten te krijgen.

Het zal even duren voordat alle toeristische voorzieningen in Cuba weer helemaal ‘up and running’ zijn. Zo hebben een boel casas particulares hun deuren gesloten en dure maandelijkse licentie opgezegd tijdens de coronapandemie, en zij moeten weer opnieuw hun registratie voltooien. Hetzelfde geldt voor particuliere restaurants, taxiservices, etc. Maar dat de Cubanen staan te springen om weer te beginnen, dat moge duidelijk zijn.

Reizen naar Cuba – wel of niet doen?

Een vraag die mij vaak gesteld wordt: hoe zal het straks zijn voor reizigers in Cuba? Is er voldoende voedsel, merk je wat van sociale onrusten, is er in de winkels weer wat te koop? Het voelt voor veel mensen niet fijn om als toerist naar een land te gaan, waar de lokale bevolking niet al te lang geleden grote tekorten ervaarde en nog steeds niet alles top geregeld is. Ik denk dat als je direct op 15 november op het vliegtuig stapt, je zeker nog zal zien en merken dat Cuba deze zomer door een flinke crisis is gegaan. En het zal ook nog wel even duren voordat het welvaartsniveau van vóór corona (voor zover je toen van welvaart kon spreken…) weer bereikt wordt.

Maar ik vind het geen reden om te wachten met je reis. De Cubanen hebben het keihard nodig, je krijgt meer dan ooit weer wat meer van het ‘authentieke Cuba’ te zien (waarvan veel mensen al jaren roepen dat dat aan het verdwijnen is) en de rum, salsa, sigaren en zon-zee-strand zijn alsnog veelvuldig voorhanden. Van sociale onrusten zal je als reiziger niet veel merken, en in restaurants en paladares zijn de menukaarten nog steeds goed genoeg gevuld. De schappen in de winkels in Cuba waren überhaupt nooit vol… Dus daar zal het verschil niet in zitten. Alleen de medische situatie in de ziekenhuizen is ondermaats, maar ook dat is eigenlijk altijd het geval – ik kom liever niet in een Cubaans ziekenhuis terecht, ook niet als er geen COVID-19 heerst.

Disclaimer

Natuurlijk moet iedereen een eigen afweging maken, en ik kan niet zeggen of het nu ‘veilig’ is om naar Cuba te reizen, of dat het je ‘vakantiegevoel’ zal aantasten dat je soms een mondkapje op moet of af en toe nee te horen krijgt bij sommige keuzes op de menukaart. Maar hopelijk helpt de informatie in dit blog je om een eigen weloverwogen keuze te maken omtrent je reisplannen.

Neem spullen mee voor de Cubanen

En áls je gaat, zorg dan dat je geld zo lokaal mogelijk terecht komt. Neem spullen mee naar Cuba die ze ter plekke momenteel goed kunnen gebruiken, zoals paracetamol, ibuprofen, ORS, vitaminetabletten, EHBO-setjes, betadinezalf, antischimmelcrème voor de huid, maagzuurremmers, sudocrem. Ook zaken als tandenborstels, tandpasta, shampoo, wasmiddel, scheermesjes, ondergoed en kinderkleding zijn heel welkom. Geef ze aan de eigenaren van je casa particular en zij zorgen dat ze verspreid worden in hun familie of wijk bij mensen die het nodig hebben. En denk na over het geven van fooi: wij Nederlanders houden er niet zo van, maar €1 extra fooi maakt op dit moment écht een verschil, in een land waar een gemiddeld maandsalaris van de overheid zo’n €25 is. Er is in Cuba wel eten beschikbaar, maar het kost vooral geld dus met wat extra fooi help je het meest.

Vliegtickets naar Cuba

Wil je na het lezen van dit blog een reis naar Cuba boeken? Muy bien! Goede tarieven voor vluchten naar Cuba vind je momenteel met Air Europa, Turkish Airlines en Air Canada. Ook KLM/Air France vliegt weer naar Cuba, daar vliegen we zelf ook regelmatig mee en dat is altijd heel comfortabel. Zelf kijk ik altijd op de website van Momondo voor het zoeken, vergelijken en boeken van vliegtickets. Tarieven zijn er momenteel al vanaf €415 p.p. met Air Europa!

En onze eigen plannen voor een reis naar Cuba…?

Ja, dat is een goede vraag. Nu Cuba weer open gaat begint het bij ons natuurlijk gelijk te kriebelen! Jesús kan niet wachten om in het vliegtuig te stappen en zijn familie weer te zien, begrijpelijk. En ik wil zo graag opa en oma in Cuba laten kennismaken met hun nieuwste kleinkind! Ze hebben Robin gezien toen hij drie maanden oud was – ondertussen is hij een peuter van 2,5 jaar – en Lucas hebben ze natuurlijk nog nooit gezien. Nu er voordelige vluchtprijzen beschikbaar zijn voor de eerste maanden van 2022 zijn wij volop aan het plannen geslagen voor een eigen reis. Natuurlijk laten we het weten als we wat geboekt hebben! ♥

---

Bronnen

Normaal gesproken doe ik in mijn blogs niet aan bronvermelding, maar bij dit specifieke blog vol (corona)informatie over Cuba vind ik het belangrijk om te delen via welke wegen ik mijn informatie heb verkregen:
> https://www.mintur.gob.cu/protocolos-sanitarios-para-viajeros-a-partir-del-7-de-noviembre/
> http://www.cubadebate.cu/noticias/2021/10/19/cuba-elimina-cuarentena-obligatoria-de-viajeros-internacionales-al-arribo-al-pais-a-partir-del-7-de-noviembre/
> https://www.reuters.com/world/americas/cuba-aims-fully-inoculate-90-residents-against-covid-19-by-december-2021-10-01/
> https://www.cibercuba.com/noticias/2021-10-20-u1-e207888-s27061-autoridades-habana-anuncian-reapertura-flexibilizacion-medidas
> https://www.cibercuba.com/noticias/2021-10-21-u200807-e200807-s27061-matanzas-tambien-elimina-medidas-restrictivas-pandemia

---

Dit artikel bevat affiliatelinks. Meer weten?