Reizen in Cuba in 2024

Alles wat je moet weten voor een reis naar Cuba dit komende jaar

Overweeg jij om in 2024 naar Cuba te reizen? In dit blog vertel ik je alles wat je moet weten over de situatie in het land. Ik ben in november 2023 voor het laatst in Cuba geweest, dus alle info is vers van de pers! Over huurauto’s en brandstoftekort, over restaurants en schaarste, maar ook over veerkracht en Caribische levenslust. Een reis naar Cuba is sowieso altijd een feestje!

Laatste update: 20 november 2024

In maart 2020 is het toerisme naar Cuba door corona volledig tot stilstand gekomen, en pas na bijna twee jaar is het land weer geopend voor reizigers. Nu is Cuba altijd al een beetje een bijzonder land, met zijn socialistische overheid, sterk gereguleerde samenleving en beperkte mogelijkheden. Maar de twee jaar coronapandemie deden daar nog een schepje bovenop! Zo is na twintig jaar eindelijk de dubbele munteenheid afgeschaft, zorgde de pandemie voor de ergste economische crisis sinds de jaren ’90 (met nóg legere schappen dan normaal) en is reizen hierdoor nog wat complexer geworden. Nu het toerisme weer een beetje is opgestart, begint langzaam duidelijk te worden wat het betekent om anno nu rond te reizen in Cuba. Ik neem je graag mee langs alles wat je moet weten, om je Cuba-reis in 2024 zo vlekkeloos mogelijk te laten verlopen.

Geld in Cuba

Allereerst maar dat gekke geld. Jarenlang was het best gelezen artikel op mijn blog de post met info over de dubbele munteenheid en hoe dat nou precies zat. Vroeger had je in Cuba twee soorten valuta: de CUC en de CUP. In 2021 kondigde de Cubaanse overheid aan dat de toeristenmunt de CUC zou verdwijnen, en alleen de lokale valuta de CUP zou overblijven. En wie tegenwoordig in Cuba geld pint of wisselt krijgt voor zijn euro’s nu CUP (ook wel Cubaanse peso’s genoemd) en alle prijzen in alle winkels, restaurants, café’s, etc zijn nu in CUP. 

---

Lees ook: Geld in Cuba | Groot nieuws: dubbele valuta afgeschaft in 2021

---

Dat klinkt een stuk eenvoudiger dan twee munteenheden naast elkaar, toch? Echter is het verhaal hiermee nog niet helemaal klaar. Sinds de CUC is afgeschaft, zijn de prijzen van goederen en diensten in Cuba gestegen. De overheid heeft de staatssalarissen van al zijn medewerkers (zo’n 3 miljoen stuks!) ook doen meestijgen, maar het blijkt nu niet geheel met elkaar in verhouding. Er heeft namelijk een enorme inflatie plaatsgevonden. Daarbij zijn ‘harde’ contante valuta in Cuba veel waard, zoals de euro en de Amerikaanse dollar. Hiervoor wordt op de zwarte markt veel geld betaald, waardoor er een soort dubbele wisseleconomie is ontstaan.

Kort gezegd betekent het dat als je je contante euro’s inwisselt bij een Cubaans wisselkantoor (CADECA genaamd), je de officiële koers van 125 CUP voor 1 euro krijgt. Terwijl je op de zwarte markt momenteel 345 CUP voor 1 contante euro krijgt, dat is bijna drie keer zoveel! Met pinnen geldt hetzelfde; als je geld opneemt bij een Cubaanse pinautomaat krijg je de officiële koers van 125 CUP voor 1 euro, en dat is dus niet gunstig. Het is véél beter om al je geld in contante euro’s mee te nemen en dit ter plekke op de zwarte markt te wisselen.

Neem al je geld mee in contante euro’s

Waar jaren geleden het devies voor Cuba was: neem zoveel mogelijk contant geld mee, was dat de laatste tijd veranderd omdat je tegenwoordig overal op Cuba kunt pinnen. Maar, als je in 2024 op Cuba-reis gaat dan zou ik nu dus absoluut weer zeggen: neem weer AL JE GELD in contante euro’s mee! Dan ben je dus bijna 3x zo voordelig uit. En wissel je euro’s vervolgens om naar CUP op de zwarte markt; liefst met behulp van de eigenaars van de casas particulares waar je slaapt. Zomaar zelf een geldwisselaar op straat zoeken is niet aan te raden, maar de eigenaars van casas particulares kunnen je helpen aan een betrouwbaar wisselpersoon. In alle eerlijkheid: ze verdienen zelf vast ook een zakcentje aan jouw geldwisseldeal, maar alsnog ben je zelf beter uit dan wisselen bij een Cubaanse bank of CADECA.

En wissel dan zeker niet in één keer al je euro’s om naar CUP, want sommige services kun je in Cuba momenteel beter in contante euro’s afrekenen. Bijvoorbeeld gedeelde taxi colectivos, of bepaalde excursies. De Cubanen hebben véél liever euro’s dan CUP, want ze kunnen er veel meer mee kopen. En in een land waar een gemiddeld staatssalaris nog steeds maar slechts zo’n €50 per maand is, snap je wel dat jouw harde euro’s heel erg welkom zijn. Ik zou aanraden steeds zo’n €200 per persoon per keer om te wisselen naar CUP en de rest bij je te houden in euro’s.

Tip: op de website El Toque kun je dagelijks zien wat de informele wisselkoers op de zwarte markt voor de CUP momenteel is. Raadpleeg El Toque voordat je van je casa particular een koers krijgt, en houd er natuurlijk rekening mee dat de casa zelf nog zo’n 10-20 CUP verdient per euro. Voorbeeld: de huidige koers van de CUP is zo’n 345 peso voor 1 euro, dus een wisselkoers via je casa particular van 225-235 is dan heel prima.

Kosten van reizen ter plaatse 

In het nieuws lees je nu wel eens dat de prijzen in Cuba vanwege de inflatie enorm gestegen zijn, en dat rondreizen door Cuba hierdoor een stuk duurder is dan voorheen. Dit plaatje moet ik nu wel wat nuanceren. Voor de Cubanen zelf, die geen toegang hebben tot euro’s of dollars, zijn veel dingen duurder geworden. Prijzen zijn omhooggegaan en hun salarissen zijn niet evenredig meegestegen, plus er zijn geen aanvullende inkomsten vanuit het toerisme. Maar voor reizigers die harde valuta meebrengen, en die hun euro’s omwisselen naar CUP op de zwarte markt, pakt Cuba dus wat goedkoper uit. Het prijsniveau in Cuba ligt lager dan in Nederland, maar Cuba is niet de goedkoopste bestemming in Latijns-Amerika. Als je op alleen rijst en bonen kan leven kan je redelijk goedkoop de dag doorkomen, maar eet je graag een goede maaltijd in restaurants en wil je ook wel eens bij een tapasrestaurant of Italiaan terecht, reken dan op zo’n €8-15 per avondmaaltijd.

Verder nog goed om te weten: naast het betalen in CUP is het in sommige Cubaanse staatswinkels alleen maar mogelijk om te betalen met een bankkaart. De Cubanen moeten hiervoor speciaal een zogenaamde MLC-kaart aanschaffen, maar toeristen kunnen er betalen met een creditcard (Mastercard, VISA). Het is dus handig om een creditcard mee te nemen naar Cuba.

Reserveringen vooraf maken voor je Cuba-reis in 2024

Het ingewikkelde punt van geld in Cuba brengt me bij het volgende onderwerp: maak van tevoren zoveel mogelijk reserveringen voor je reis. Het is op dit moment niet mogelijk om sommige dingen ter plekke aan te schaffen, zoals bijvoorbeeld een huurauto of reserveringen voor sommige excursies. Ook zijn nog niet alle busroutes volledig operationeel, dus de bussen díe er zijn worden op sommige routes al online volledig uitverkocht. Als je van tevoren al zoveel mogelijk boekt, heb je geen gedoe met het ter plekke (niet kunnen) betalen, in welke valuta dan ook.

Huurauto reserveren in Cuba

Een huurauto boeken in Cuba is ook wat ingewikkelder dan je misschien denkt. Alle huurauto’s zijn eigendom van de Cubaanse staat en er zijn maar een paar agentschappen waarbij je kunt huren. Daarnaast is er een grote schaarste: er is veel meer vraag dan aanbod en daarom liggen prijzen van huurauto’s heel hoog. Je reserveert ze het beste zo lang mogelijk van tevoren, want het kan zomaar zijn dat er geen beschikbaarheid meer is als je te lang wacht. De meest betrouwbare website om een huurauto in Cuba te reserveren is via TUI Cars, zij werken samen met de Cubaanse staatsagentschappen en je vindt er een overzichtelijk aanbod met prijzen.

---

Lees ook: Een auto huren in Cuba – dit is wat je moet weten

---

Let op: er is op dit moment in 2024 schaarste van brandstof. Ga je dus met een huurauto op pad, zorg dan dat je OP TIJD je tank bijvult. Het kan zijn dat de komende drie tankstations die je passeert geen benzine hebben en dat risico wil je natuurlijk niet lopen. Ook kunnen wachttijden bij het tankstation flink oplopen, soms tot wel drie uur. Soms is er per stad bijvoorbeeld ook maar één tankstation waar toeristen kunnen tanken. Tja… welkom in Cuba, waar de Cubanen al decennia gewend zijn aan wachten in de rij. Omarm dat dit erbij hoort, of kies voor reizen per privétaxi’s als je dit niet ziet zitten – dan zorgt je chauffeur ervoor dat de tank altijd vol zit en gaat hij bij het tankstation in de rij staan op de dag dat jij een leuke excursie gaat doen. Voel je er niet rot over, de chauffeur is al lang blij dat hij inkomsten heeft. En geef hem een fooi voor alle moeite ;-)

Reizen met de Viazul-bus

Wie niet per huurauto rondreist, is in aangewezen op het openbaar vervoer. Dat bestaat in Cuba uit de toeristenbussen van staatsbedrijf Viazul, aangevuld met de informele gedeelde taxi colectivos en privétaxi’s. De website van Viazul is onlangs helemaal vernieuwd en je vindt er het laatste nieuws over routes en tickets. Op dit moment zijn nog niet alle routes operationeel zoals ze pre-corona bestonden, maar het grootste deel van het netwerk is weer opgestart. Tickets kun je van tevoren online kopen met een creditcard, VISA of Mastercard op de pagina van Viazul.

Nieuw: airport shuttle Havana!

In al die jaren was het een groot gebrek in de Cubaanse infrastructuur: er bestond geen airport shuttle. Dat betekende dat je altijd was aangewezen op een privétaxi, toch al gauw zo’n €25-30 van de luchthaven van Havana naar het centrum. Maar sinds de heropening van Cuba voor toeristen heeft de overheid een nieuwe service gelanceerd: een airport shuttlebus! De dienst is nog zo nieuw dat ik hem nog niet zelf heb uitgeprobeerd, maar ik heb al goede verhalen gehoord van mensen die in december naar Cuba zijn gereisd.

De airport shuttlebus wordt gerund door het staatsbedrijf Transtur en hij vertrekt elk uur vanaf de internationale terminal 3 op de luchthaven José Martí in Havana. Er zijn drie verschillende routes, naar Havana Miramar, Havana Vedado en Havana Centro. Deze laatste, Ruta No 3, is de handigste voor toeristen want hij heeft stops bij o.a. Hotel Santander en Hotel Parque Central in Havana Vieja. De airport shuttlebus kost 120 CUP (€5) per persoon en je kunt aan boord een kaartje kopen met een internationale creditcard.

Daarnaast is ook het Cubaanse busbedrijf Viazul een service gestart van de luchthaven in Havana naar het oude centrum. Deze bus rijdt een paar keer per dag, kost €10 per persoon en tickets hiervoor kun je online kopen via de website van Viazul.

---

Lees ook: Reizen door Cuba: per huurauto of openbaar vervoer?

Reizen per privétaxi of colectivo

Wat betreft de gedeelde taxi colectivos, deze gebruik je voor de langere afstanden of op routes waar geen Viazulbus rijdt. Bijvoorbeeld van Viñales naar Playa Larga, of van Playa Larga naar Trinidad. De colectivos regel je ter plekke een dag van tevoren, het beste via de eigenaar van je casa particular. Je betaalt ze in contante euro’s; de chauffeurs willen liever geen CUP vanwege de enorme inflatie. Hiervoor is het dus handig om euro’s bij je te hebben!

Reis je liever per privétaxi over het eiland, dan kan dat natuurlijk ook. Je kunt een auto met chauffeur voor de hele reis huren, of per afstand ter plekke steeds een losse privétaxi om van A naar B te komen. Dat laatste hebben wij regelmatig gedaan, als we bijvoorbeeld een minder gebruikelijke route willen afleggen of op een tijdstip willen vertrekken waarop er geen gedeeld vervoer is. Privétaxi’s zijn ter plekke te regelen, wederom het gemakkelijkst via de eigenaars van je casa particular.

Casas particulares reserveren

Casas particulares zijn de leukste manier van overnachten in Cuba. Het is het Cubaanse equivalent van een bed & breakfast, wat betekent dat je overnacht bij de Cubanen thuis in speciale kamers met eigen badkamer die ze verhuren aan reizigers. Ik regel mijn casas zelf het liefst via de website Homestay.com, waar je een heel uitgebreide keus vindt door heel Cuba. Je betaalt vooraf een aanbetaling van 15% en de rest betaal je contant ter plekke aan de eigenaren van de casa. Op de website van Homestay.com kun je foto’s bekijken van de kamers, recensies lezen van andere reizigers en staat er een aantal toegekende hartjes bij elke casa. Ook kun je op een kaart precies zien wat de locatie van de casa particular is. Ik vind het echt een hele fijne website en heb via mijn blog alleen maar positieve reacties gekregen van andere reizigers die mijn aanbevelingen hebben opgevolgd.

---

Lees ook: Mijn favoriete casas particulares in Cuba

Visum of toeristenkaart kopen voor reizen in Cuba 2024

Nog iets wat je al van tevoren moet regelen is je visum voor Cuba. Je visum moet je al geregeld hebben voordat je aan boord gaat van je vliegtuig, dus je moet hem al tijdig thuis aanschaffen. Sinds juli 2024 is het mogelijk om voor Cuba een e-visum aan te vragen, dit kun je doen via de officiële website van de Cubaanse overheid: E-Visa Cuba. Je kunt het ook regelen via de betrouwbare website van CubaVisa, hier regelen wij het zelf ook altijd. Op dit moment kost het visum €22 per persoon via de Cubaanse website en €35 per persoon via Cubavisa.

---

Lees ook: Visum Cuba of toeristenkaart Cuba regelen? Dit is wat je moet weten!

Excursies in Cuba reserveren

Als je in Cuba een excursie wilt doen die geregeld is door de staat, bijvoorbeeld via de agentschappen van Cubatur of Infotur, dan dien je die ter plekke af te rekenen met een creditcard. Het is niet mogelijk om deze contant te betalen in euro of CUP. Wederom een goede reden om een creditcard mee te nemen naar Cuba. 

Excursies die door particulieren worden aangeboden, zoals per oldtimer door Havana of paardrijden tussen de tabaksvelden in Viñales, die kun je het beste afrekenen in contante euro’s. De Cubanen die deze tours organiseren willen veel liever euro’s dan CUP, omdat ze met euro’s veel meer kunnen kopen. Je bent zelf goedkoper uit als je eerst euro’s omwisselt naar CUP en vervolgens in CUP betaalt, maar bedenk dan even dat jouw contante euro’s voor de Cubanen die excursies organiseren echt een wereld van verschil maken. Dus je helpt hen enórm als je in euro’s betaalt en scoort hiermee hele goede karmapunten. Jesús regelt de paardrijdexcursies van zijn bedrijfje VisitaVinales altijd bij zijn buurman en officiële paardrijdgids Juan José en die is sinds begin vorig jaar gelukkig alweer gestart met toeristen meenemen te paard. Zo fijn dat het éindelijk weer kan!

---

Lees ook: Paardrijden tussen tabaksvelden in Viñales | Cuba

Eten en drinken in Cuba

Als je praat met mensen die járen geleden in Cuba zijn geweest, zullen zij je vooral veel verhalen kunnen vertellen over het oninspirerende eten. Het land was heel lang niet een plek waar je als culinaire fijnproever naar toe moest reizen, want de menukaarten waren in veel restaurants nagenoeg hetzelfde: rijst, bonen, wat salade en een stuk platgeslagen varkensvlees of kip. Dat, en kreeft in overvloed. Nogal een rare situatie. De laatste jaren is de situatie in Cuba echter enorm verbeterd, er zijn meer importen van producten, particulier gerunde restaurants schieten als paddenstoelen uit de grond en de jonge Cubaanse generatie is heel inventief met ingrediënten. Er zijn tapasrestaurants, rooftopbars en gerechten die niet misstaan om menig Instagram-foodaccount.

Ennnn…. Toen kwam corona. Wat betekende dat de toeristenstroom tot een halt kwam, de importen van producten stopte, restaurants sloten en Cubanen zelf de grootste moeite hadden om aan eenvoudige basisproducten te komen. Ondertussen begint de situatie weer wat te verbeteren, veel restaurants zijn gewoon weer open en er is weer wat meer eten verkrijgbaar. Echter kan het zo zijn dat je nog niet alle gerechten van de menukaart kunnen bestellen en tref je in winkels nog steeds veel lege schappen. Maar dat hoort een beetje bij Cuba: men doet het met wat er voor handen is.

Veel rijst en bonen

Is dat een reden om niet naar Cuba in 2024 te reizen? Nou, wat mij betreft niet. En zéker niet als je een beetje bang was geworden dat je te laat bent om het ‘echte Cuba’ te zien. Want de huidige situatie met schaarste laat zien hoe het heel lang de dagelijkse realiteit is geweest in Cuba. Gewoon genieten van wat er wél is: de prachtige koloniale gebouwen en plaza’s, de vriendelijke locals, de rum die altijd vloeit, de salsa en reggaetonklanken die overal klinken, de kleurrijke oldtimers, de groene natuur en witte stranden. En dan maar voor lief nemen dat je deze reis wat meer rijst en bonen zal eten dan je misschien zou willen. Je krijgt er een bijzondere ervaring voor terug! 

Extra dingen om mee te nemen

Nu er in Cuba meer schaarste is dan voorheen, is het ook verstandig om goed na te denken over de spullen die je meeneemt. Eerder heb ik een handige paklijst gemaakt voor een Cubareis, met daarop zaken als een toeristenkaart, wereldstekker en kledingadvies. Het is een handige lijst om te checken wat je vooral niet mag vergeten.

Wie in 2024 naar Cuba reist, zou ik aanraden om ook zeker genoeg medicijnen mee te nemen. Dus een goedgevulde reisapotheek, met o.a. ORS, loperamide, reisziektetabletten, DEET, pleisters en betadine. Dit soort zaken zijn in Cuba heel moeilijk te krijgen. Neem zeker ook genoeg paracetamol, aspirine en/of ibuprofen mee, dat is op dit moment heel schaars en de Cubanen hebben het zelf ook hard nodig, dus laat achter wat je niet gebruikt.

Daarnaast is het ook te overwegen om een breedspectrum antibiotica mee te nemen. Antibiotica is in Cuba bijna niet te verkrijgen, ook niet op doktersrecept, omdat het er eenvoudigweg niet is. Dus mócht je iets nodig hebben tijdens je reis, dan is het beter dat je zelf iets bij je hebt. Je kunt dit met je eigen huisarts overleggen voor je reis, en raadpleeg in Cuba ook altijd een lokale arts als je zorg nodig hebt en vertel hem dan dat je antibiotica bij je hebt.

---

Lees ook: Paklijst Cuba rondreis – mijn tips na 9x Cuba

Spullen voor de Cubanen

Nu er zo’n tekort is aan medicijnen in Cuba, zou ik iedereen aanraden een extra voorraad mee te nemen en die ter plekke achter te laten bij je casas particulares. De Cubaanse overheid heeft de import van medicijnen op dit moment volledig vrijgegeven, dus je mag een onbeperkte hoeveelheid medicijnen invoeren. Dit hebben ze gedaan omdat er op het eiland niet genoeg is en ze het nodig hebben dat reizigers extra voorraad meenemen.

Andere zaken die je extra kunt meenemen en achterlaten zijn spullen voor persoonlijke verzorging zoals zeep, shampoo, douchegel, talkpoeder, bodylotion, scheermesjes, haargel. Ook heel welkom zijn antischimmelcrèmes voor de huid, betadine en jodium, pleisters, leukoplast, sudocrem, en als gouden tip: leesbrillen die je gewoon voor een paar euro bij bijv. de Kruidvat koopt. Verder zijn mensen heel blij met keukenspullen, dus dingen als roerspatels, blikopeners, bouillonblokjes, dunschillers en afwasmiddel worden heel hartelijk ontvangen. Het zijn fijne presentjes om te overhandigen in je casa particular.

Vluchten naar Cuba

De grootste hap uit je reisbudget wordt vaak gevormd door je internationale vlucht. Nog niet alle luchtvaartmaatschappijen zijn alweer op volle sterkte wat betreft hun routes naar Cuba, maar er is alweer veel keus vanuit Europa, Noord-Amerika en Midden-Amerika. De beste prijzen voor internationale tickets vind ik momenteel met Air Europa, Iberia, Condor, Air Canada en Air France, allemaal met een overstap. De enige rechtstreekse optie vanuit Nederland op dit moment is de chartervlucht met TUIfly van Schiphol of Brussel naar Varadero.

---

Lees ook: Cuba opent voor toeristen per 15 november 2021 – welke inreisvoorwaarden gelden er?

---

Flexibele tickets via de airline

Zelf zoek ik altijd naar vluchten via de website van Skyscanner, waar je een goed overzicht hebt van prijzen, vluchttijden, vluchtduur en aantal overstappen. Ook kun je dan zien welke aanbieders allemaal een bepaalde vlucht verkopen. Let op: ik raad je aan om zoveel mogelijk je tickets bij de airline zelf te kopen. Meestal niet het goedkoopst, maar een paar tientjes duurder.

Echter, als je je ticket koopt via tussenpartners dan kan het zijn dat het héél ingewikkeld wordt om je geld terug te krijgen, mocht een vlucht toch op het laatste moment niet doorgaan. Dit hebben veel reizigers gemerkt in het begin van de coronapandemie en velen zitten nog steeds te wachten op hun geld… In deze toch wat rare tijden zou ik daarom altijd aanraden om direct bij de airline zelf te boeken, dan heb je de meeste kans op een correcte behandeling en restitutie van je reissom bij annulering. En let dan ook goed op of je flexibele tickets boekt, met de mogelijkheid om later nog zonder kosten te wijzigen of annuleren.

Vluchten met overstap

Natuurlijk moet je voor een vliegreis naar Cuba goed de huidige inreisregels checken. Het beste doe je dit op de website van MinBuZa. Vlieg je naar Cuba met een internationale vlucht met overstap, zorg dan dat je je óók goed inleest voor de inreisvoorwaarden van het land waar je een transit hebt.

Op dit moment moet je voor een reis naar Cuba maximaal 48 uur voor vertrek online een immigratieformulier “D’Viajeros” invullen. Het kan eventueel ook nog bij aankomst op de luchthaven in Cuba, maar de wifi is in Cuba vaak heel beroerd en onbetrouwbaar dus ik raad je sterk aan D’Viajeros al voor vertrek in te vullen. Print daarna de bevestiging uit en neem ‘em mee, dan kan je sneller door de rij bij de douane in Cuba.

Lees hier: het Reisadvies Cuba van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken

Actuele internationale vluchten vanuit Havana

Ben je op zoek naar vluchten van en naar Cuba en wil je weten welke airlines allemaal vliegen momenteel, dan kun je kijken op de Wikipedia-pagina van Havana airport José Martí. Dat doe ik zelf altijd, daar zie je precies welke maatschappijen vliegen en naar welke steden. Vooral handig als je bijvoorbeeld door Midden- of Zuid-Amerika reist en Cuba wil combineren met andere landen! 

Internet tijdens je Cuba reis 2024

Als laatste punt nog een kleine update over de internetsituatie in Cuba. Jarenlang was er vrijwel geen internet beschikbaar in Cuba – zelfs toen je in andere landen al met je mobiel online kon surfen, moest je in Cuba nog naar een interncafé waar je eerst een uur in de rij moest, om vervolgend tergend langzaam in te bellen en drie internetpagina’s te checken. Dat is ondertussen verleden tijd; sinds 2017 is er meer en meer internet beschikbaar. De overheid heeft in vrijwel elke plaats wifi-hotspots aangelegd, waar je met een prepaid kraskaart kunt inloggen. En kaart voor 1 uur kost omgerekend €1. Ook steeds meer casas particulares hebben een wifi-verbinding, hoewel die vaak wel eerst op verzoek even aangezet moet worden. De tijden dat je in Cuba nergens online kon en dus noodgedwongen op digital detox ging, zijn hiermee dus wel echt voorbij. 

Tip: schaf een VPN aan voordat je naar Cuba reist. Zo kun je in Cuba toch die websites bezoeken op je mobiel, die door de Cubaanse overheid geblokkeerd worden. Let op dat je dit wel echt regelt vóórdat je in het vliegtuig stapt, want in Cuba zelf kan je een VPN niet dowloaden of activeren.

---

Meer Cuba? 

> Reizen door Cuba per huurauto of openbaar vervoer?
> Mijn favoriete casas particulares in Cuba
> 10x hotspots in Havana, Cuba
> Paklijst Cuba rondreis – mijn tips na 9x Cuba!

Of ga naar het overzicht met alle artikelen over Cuba!