Yucabrood en shamanenrituelen in Cuyabeno

Hola! De vorige keer schreef ik over alle mooie natuurlijke dingen die we in de Ecuadoraanse Amazone zijn tegengekomen. Maar buiten natuurtrips, hebben we ook een paar culturele uitstapjes gemaakt. Naar behoorlijk afgesloten inheemse gemeenschappen in de jungle; een feest voor een antropoloog zoals ik! ;-)

We gingen naar Cuyabeno om dieren te zien; vooral Jesús was zo’n beetje buiten zichzelf van excitement omdat we apen, anaconda’s en kaaimannen zouden zien. Ikzelf verheugde me echter ook wel een beetje op de culturele uitstapjes. Tijdens mijn studie Culturele antropologie & Ontwikkelingssociologie heb ik vele colleges doorgebracht luisterend naar verhalen over inheemse stammen diep in de Amazone en ik was benieuwd of ik daar iets van terug zou zien.

Moderne invloeden deep down in de jungle

Vanuit de Jamu Lodge hebben we een boottocht gemaakt naar een Siona-community, zo’n twee uur varen verder stroomafwaarts – en onze lodge zat al op twee uur varen van de bewoonde wereld, dus dan kun je voorstellen dat de dichtstbijzijnde stad ver te zoeken is. De Siona verwelkomen toeristen in hun dorp, waardoor je een glimp krijgt in hun leven hier ver in de binnenlanden. Om eerlijk te zijn: sinds de Siona in de jaren ’60 in contact zijn gekomen met mensen van buitenaf, hebben ze ondertussen al flink wat dingen overgenomen van de ‘moderne’ wereld. Zo spotten we een satelietschotel in een van de houten hutjes en lopen de kids er rond in spijkerbroek. Maar veel van hun tradities zijn ook bewaard gebleven en deze delen ze graag met buitenstaanders, om zo hun eigen gebruiken in ere te houden.

Yucabrood met jam

In een klein hutje liet Siona-dame Begenia ons zien hoe ze yucabrood maakt, of zoals wij het zouden noemen: een pannenkoek van maniokmeel. Het is een flinke handenarbeid: eerst worden de yucaknollen uit de grond getrokken – yuca eten ze ook in Cuba, maar Jesús zei dat hij nog nooit in zijn leven zulke grote yuca had gezien! Dat komt door de rijke bodem in Cuyabeno, pal naast de rivier. Goed, vervolgens moeten de yucaknollen geraspt worden. Dit spul gaat vervolgens in een wrong gevlochten van palmbladeren, waarmee al het vocht uit de yuca wordt geperst. Wat overblijft is een droog, klonterig geheel dat door een zeef geduwd wordt. Dit uiteindelijke poeder gaat dan op een bakplaat en zonder dat er water, melk of wat dan ook aan te pas komt, wordt het poeder plat gedrukt en vormt zo een pannenkoek. Wauw! Het is flink wat werk, maar dan worden er in een keer 80 tot 100 pannenkoeken van gebakken, genoeg voor een week of drie. Het smaakte best lekker! Een beetje zurig, maar prima te doen met wat tonijn of jam, zoals wij kregen voorgeschoteld.

Op bezoek bij de shamaan

We hebben ook een bezoek gebracht aan shamaan Tomás, oftewel een traditionele genezer (hallo antropoligische les!). De beste man had een pakje aan met veel kettingen, veren en kralen, onder andere met jaguar- en kaaimantanden en papegaaienveren. Zijn gezicht was beschilderd met een lokaal goedje uit rode vruchten, in een patroon dat stond voor kracht en wijsheid. Het geheel deed een beetje toeristisch aan, maar tegelijkertijd begreep ik ook dat de lokale mensen echt de shamaan bezoeken als ze ziek zijn of problemen hebben. Shamaan Tomás heeft ons laten zien hoe hij slechte energie verdrijft en op zoek gaat naar de probleemgebieden in het lichaam. Voor ons een kleine show, maar die middag stonden er drie behandelingen op de agenda voor lokale buurtbewoners. Misschien blijven de veren en kettingen dan in de kast, maar het idee is hetzelfde: met lokale kruiden en planten worden middelen gemaakt, om allerlei kwalen te genezen. De planten uit de Amazone vormen de basis voor veel westerse geneesmiddelen, dus dat velen een krachtige werking hebben, wordt ook door moderne dokters erkend. Bijzonder om te zien, de sessie van Tomás!

Ik kan nog veeeeeel meer schrijven over de Amazone, dus misschien wijd ik er wel nog een artikel aan. Ik wil deze bijzondere plek graag eer aan doen! Had ik al gezegd dat je zeker naar Cuyabeno moet als je in Ecuador bent? ;-)